Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI) – Maruku, iliyoko kilomita 12 kutoka mji wa Bukoba katika Mkoa wa Kagera, Kaskazini Magharibi mwa Tanzania, ni kituo muhimu cha utafiti wa kilimo chini ya Wizara ya Kilimo. Kama sehemu ya Taasisi ya Utafiti na Maendeleo ya Kilimo ya Kanda ya Ziwa, TARI-Maruku ina jukumu la kuhudumia mifumo ya kilimo inayozingatia uzalishaji wa kahawa na ndizi, ambazo ni mazao ya chakula na biashara muhimu kwa wakazi wa Mkoa wa Kagera.

Kituo hiki kilianzishwa mwaka 1948 kama kituo cha utafiti wa kahawa, na tangu wakati huo kimepanua wigo wake wa utafiti kujumuisha ndizi, kunde, nafaka, mizizi, na mazao ya mihogo. Mwaka 1989, kilikuwa miongoni mwa vinara wa Utafiti wa Mifumo ya Kilimo kupitia majaribio mashambani, na mwaka 1996 kilianzisha utafiti wa mikataba. Tangu mwaka 1997, kituo kimepanua dhamira yake kuhudumia mikoa yote ya Kanda ya Ziwa ikiwemo Kagera, Kigoma, Geita, Mwanza, na Mara kupitia utafiti wa kiadaptifu na mipango ya maendeleo inayoendeshwa kwa kushirikiana na wadau.

Taasisi hii ina timu ya watafiti wa taaluma mbalimbali wanaoungwa mkono na maafisa wa shamba, wenye utaalamu katika nyanja za agronomia, ulinzi wa mimea, uzalishaji wa mazao na mifugo, usimamizi wa rutuba ya udongo, uchambuzi wa mifumo ya kilimo, pamoja na tafiti za kijamii na kiuchumi zikiwemo uchambuzi wa masoko, upokeaji wa teknolojia, na tathmini za athari.

TARI-Maruku inamiliki jumla ya hekari 339 za ardhi, ambapo hekari 120 zinafaa kwa shughuli za utafiti na uzalishaji wa mazao. Kati ya hizo, hekari 50 zinatumika kikamilifu kwa utafiti na uzalishaji wa mbegu, huku maeneo mengine yakitumika kwa mazao ya kahawa na chai kwa ushirikiano na MATI na TACRI. Kituo hiki kina mchango mkubwa katika uzalishaji wa miche bora ya mazao, hasa ya ndizi na kahawa, pamoja na kutoa huduma za ugani kuhusu mbinu bora za kilimo, matumizi ya pembejeo, usimamizi wa rutuba ya udongo, uhifadhi wa mazao baada ya mavuno, na kuunganisha wakulima na masoko.

---

Mkazo wa Utafiti na Mbinu

Mbinu ya utafiti ya TARI-Maruku ni ya kina na ya ushirikiano, inayojumuisha:

• Utafiti wa utambuzi wa changamoto

• Uainishaji wa maeneo kulingana na hali ya kiikolojia

• Uainishaji wa kaya kulingana na aina

• Majaribio mashambani

• Utafiti shirikishi wa wakulima

• Uundaji wa matokeo rahisi kwa watumiaji

Shughuli zake zinahusisha ushirikiano wa karibu wa kitaifa na kimataifa. Kituo hushirikiana kwa karibu na vituo vingine vya TARI (hasa TARI-Ukiriguru), pamoja na taasisi mbalimbali kama NARO, IITA, FAO, Muungano wa CIAT-Bioversity International, Ushirikiano wa Kiufundi wa Ubelgiji (BTC), CABI, PABRA, na ASARECA.

---

Mafanikio Makubwa

Kwa miaka mingi, TARI-Maruku imezalisha na kusambaza teknolojia na ubunifu mbalimbali wa kilimo wenye athari kubwa, ikiwa ni pamoja na:

• Uzalishaji, upimaji na utoaji wa aina bora za mazao, ikiwemo:

  • Muhogo: Mkombozi, Kasala, Meremeta, Kyaka, Belinde, Rangimbili, Suma, na Nyakafulo

  • Viazi vitamu: Mazao (NASPOT 1), Kakamega, Mlezi (Ejumula), na Polista

  • Ndizi: FHIA 17, 21, 23, Yangambi KM5, TARIBAN 1–4

  • Maharagwe: Jesca, Uyole Njano, Selian 2015, na Lyamungo 90

• Kukuza mbinu za Usimamizi Jumuishi wa Rutuba ya Udongo (ISFM), zikiwemo matumizi ya mbolea za madini na asili, mbolea za kijani, na mazao ya mikunde kwa ajili ya kurutubisha udongo.

• Uundaji na usambazaji wa vifaa vya mafunzo na uelimishaji kama vile miongozo, vijitabu, mabango, vipeperushi, na vipindi vya redio na televisheni ili kuongeza upashanaji wa maarifa.

• Kuwezesha wadau mbalimbali wakiwemo wakulima, maafisa ugani, asasi zisizo za kiserikali, watunga sera, kampuni za mbegu, na wahusika katika biashara ya kilimo kupitia mafunzo maalum na warsha.

• Kushiriki na kuandaa matukio ya kutoa elimu kwa umma kama maonesho ya kilimo, siku za mashamba, na mikutano ya tathmini na wadau kwa lengo la kuhimiza matumizi ya teknolojia na mafunzo kwa wakulima.

• Mchango katika machapisho ya kisayansi mara nyingi kwa kushirikiana na taasisi za kitaifa na kimataifa, hivyo kuchangia katika kukuza maarifa na uundaji wa sera zenye ushahidi.

---

TARI-Maruku ni kitovu cha uvumbuzi na maendeleo ya kilimo katika Kanda ya Ziwa, na inachangia kwa kiasi kikubwa katika usalama wa chakula, kuongeza kipato, na kuendeleza mifumo endelevu ya kilimo. Kwa misingi yake imara ya utafiti, ushirikiano wa kimkakati, na dhamira ya maendeleo yanayomlenga mkulima, taasisi hii inaendelea kuwa mhimili wa mageuzi katika sekta ya kilimo nchini Tanzania.