TARI DAKAWA
.TARI Dakawa: Kituo Kikuu cha Utafiti wa Mpunga Nchini Tanzania
Utangulizi
TARI Dakawa ni moja ya vituo vya kihistoria na vya mwanzo vya utafiti wa kilimo nchini Tanzania, chini ya Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI). Kituo hiki kilianzishwa mwaka 1984 kupitia ushirikiano kati ya Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na Serikali ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Watu wa Korea (North Korea). Awali, kituo kilijulikana kama Chollima Agro-Scientific Research Centre, jina ambalo hadi leo linakumbukwa kwa mapenzi makubwa na jamii ya eneo hilo kwa jina maarufu la “Chollima”.
Mahali Kilipo
Kituo kipo Dakawa, Wilaya ya Mvomero, Mkoa wa Morogoro, umbali wa takribani km 45 kutoka Manispaa ya Morogoro na km 3 kutoka barabara kuu ya Morogoro–Dodoma.
Kooordinates: -6.4138° Kusini, 37.5353° Mashariki.
Eneo hili lina mazingira mazuri ya kiikolojia yanayofaa kwa shughuli za utafiti wa kilimo kwa mazao mbalimbali, hasa kwenye mfumo wa kilimo cha mabondeni na maeneo ya miinuko ya kati.
Wajibu na Mamlaka ya Kituo
Baada ya kuanzishwa rasmi kwa TARI mwaka 2018, TARI Dakawa ilipewa mamlaka ya kuwa Kituo Kikuu cha Kitaifa cha Utafiti wa Mpunga na Ubunifu.
Majukumu makuu ya kituo ni pamoja na:
-
Kuendeleza, kuthibitisha, na kusambaza teknolojia za mpunga zinazozingatia mahitaji ya wakulima.
-
Kukuza tija, faida, na uendelevu wa uzalishaji wa mpunga kote nchini.
Maeneo ya Utafiti
Kupitia tafiti bunifu, TARI Dakawa inajikita katika nyanja zifuatazo:
-
Uboreshaji wa mbegu (genetic improvement)
-
Kilimo bora (agronomia)
-
Usimamizi wa maji kwenye mashamba ya mpunga
-
Udhibiti wa magonjwa na wadudu waharibifu
-
Mbinu bora za uvunaji na baada ya mavuno
Mafanikio na Uboreshaji wa Kilimo
TARI Dakawa hutoa suluhisho za kisayansi zinazosaidia wakulima wadogo na wakulima wa biashara kwa:
-
Kuongeza uzalishaji na kipato
-
Kukuza mnyororo wa thamani wa mpunga
-
Kujenga ustahimilivu wa wakulima dhidi ya mabadiliko ya tabianchi
Maeneo Mengine ya Ushirikiano
Ingawa mpunga ndio zao kuu, kituo pia kinafanya tafiti shirikishi na vituo vingine vya TARI katika mazao mengine kama:
-
Mahindi
-
Mazao ya bustani (horticulture)
Mikakati hii inalenga kuboresha kilimo katika maeneo ya mabondeni na milimani kwa kuwezesha teknolojia kufaa mazingira mbalimbali ya wakulima.
Uzalisishaji wa Mbegu za Awali (EGS)
TARI Dakawa ni kitovu muhimu cha:
-
Uzalishaji na uongezaji wa mbegu za awali (breeder na foundation seeds) za mpunga
-
Kuhakikisha upatikanaji wa mbegu bora kwa uzalishaji wa kitaifa
Hili ni jambo muhimu katika:
-
Kudumisha usafi wa aina (varietal purity)
-
Kuharakisha upatikanaji na matumizi ya aina bora za mpunga
-
Kusaidia usalama wa chakula kitaifa
Hitimisho
Kwa kujikita kwenye tafiti makini, ubunifu na ushirikiano na wakulima, TARI Dakawa inaendelea kuwa nguzo muhimu katika mageuzi ya kilimo nchini Tanzania. Mchango wake ni wa msingi katika kufanikisha:
-
Usalama wa chakula
-
Kilimo chenye tija na endelevu
-
Ujenzi wa uchumi wa kilimo unaotegemea maarifa na teknolojia