TARI Hombolo, kwa sasa inajulikana kama “Kituo cha Utafiti wa Mazao ya Ukame na Teknolojia za Uhimilivu wa Mabadiliko ya Tabianchi”, ni miongoni mwa vituo 20 vya utafiti vilivyo chini ya Taasisi ya Utafiti wa Kilimo Tanzania (TARI). Kituo hiki kipo umbali wa kilomita 45 kutoka katikati ya jiji la Dodoma, mji mkuu wa Tanzania, na kilomita 27 kutoka kituo cha Ihumwa katika barabara kuu ya Dar es Salaam.

Kituo hiki kilianzishwa katika miaka ya 1970 kama eneo la majaribio ya Kituo cha Utafiti wa Kilimo Ilonga, chini ya Kurugenzi ya Utafiti na Maendeleo ya Wizara ya Kilimo, Usalama wa Chakula na Ushirika. Eneo hili lilitumika kutathmini teknolojia mbalimbali za ukame, ikiwa ni pamoja na aina za mazao na vifurushi vya kilimo. Mwaka 1992, kituo hiki kilipandishwa hadhi kuwa kituo kidogo kwa ajili ya utafiti wa ukanda wa kati, kikijikita katika utafiti wa mtama na ulezi hadi mwaka 2018, wakati ambapo TARI ilianza rasmi kufanya kazi na kuendelea hadi mwaka 2024.

Kuanzia mwaka 2024, kituo hiki kilikabidhiwa jukumu la kufanya utafiti wa mazao ya ukame na teknolojia zinazohimili mabadiliko ya tabianchi, kuanzia katika maeneo ya agronomia, uboreshaji wa mbegu, ulinzi wa mazao, usimamizi wa baada ya mavuno (uchakataji, ongezeko la thamani na matumizi), rasilimali asilia na uhandisi pamoja na masuala ya kijamii na kiuchumi. Miongoni mwa majukumu mengine muhimu ya kituo hiki ni uhamishaji na uhamasishaji wa teknolojia, ujenzi wa uwezo, na uzalishaji wa mbegu.

Katika kutekeleza majukumu yake kwa mafanikio, TARI Hombolo inashirikiana na taasisi za kitaifa na kimataifa pamoja na wadau kama vile SUA, NM-AIST, IITA, ICRISAT, CIMMYT, IFPRI, ASARECA na wengine. Pia, inashirikiana kwa karibu na wadau wa ndani na mashirika yasiyo ya kiserikali kama vile Lead Foundation, DCT, INADES Formation, Rikoto, CMSR, WORLD Vision, na mashirika ya kimataifa kama WFP, FAO na mengineyo katika utekelezaji wa majukumu yake.

Kwa sasa, kituo hiki kinafanya tafiti za kuendeleza teknolojia katika maeneo mbalimbali ya mnyororo wa thamani wa mazao, kama vile uendelezaji wa aina bora, vifurushi vya kilimo bora, udhibiti wa wadudu na magonjwa, usimamizi wa baada ya mavuno na uongezaji wa thamani, kwa kujikita zaidi kwenye mazao ya nafaka za ukame, mikunde, mizizi na magimbi, pamoja na mazao ya mafuta. Vilevile, kituo hiki kinafanya tafiti juu ya Kilimo Hai Kinachozingatia Tabianchi (CSA) na kukuza teknolojia za kupunguza athari na kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi.